ชวนฟัง เพลง แจ๊ส

ชวนฟัง เพลง แจ๊ส ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการต่อสู้ของคนผิวดำ

ชวนฟัง เพลง แจ๊ส ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการต่อสู้ของคนผิวดำ เพลงแจ๊สเป็นดนตรีที่ทรงอำนาจ และเปี่ยมไปด้วยอารมณ์ อย่างล้ำลึกและแปลกประหลาด แน่นอนว่าเพลงแจ๊ส เป็นวัฒนธรรมของคนผิวดำ ทางตอนใต้ของสหรัฐ ดินแดนของการเหยียดสีผิว และการกดขี่คนดำ ดนตรีแจ๊สจึงเต็มไปด้วย ลักษณะพิเศษที่สัมพันธ์กับ บริบททางประวัติศาสตร์การกดขี่

เป็นดนตรีที่ผสมผสาน ระหว่างวัฒนธรรมแบบแอฟริกัน และแนวดนตรีจากตะวันตก เพลงแจ๊สจึงเป็นการแสดงความรู้สึก แสดงตัวตน เป็นทั้งเครื่องมือ ในการปลอบประโลมซึ่งกันและกัน และเป็นเครื่องมือในการต่อต้าน ดนตรีแจ๊สจึงเต็มไปด้วยการแหกขนบ การเล่นกับจังหวะและความลื่นไหล การแสดงอารมณ์ที่ลึกซึ้ง แน่นอนว่าเพลงแจ๊ส เกิดขึ้นในช่วงที่ยังมีการค้าทาส มีการแบ่งสีผิวอย่างชัดเจน

นักร้องนักแต่งเพลงแจ๊ส ล้วนเป็นคนผิวดำที่ได้รับรู้ และได้รับผลกระทบจากการกดขี่โดยตรง โดยแจ๊สเฟื่องฟู ที่แถบนิวออร์ลีนในช่วงทศวรรษ 1960-1970 นักวิชาการมักจะพูดถึงบริเวณ Congo Square ในฐานะแหล่งกำเนิด ของดนตรีแจ๊ส จัตุรัส ที่เหล่าคนดำจะใช้วันหยุด ในวันอาทิตย์ไปร้องเพลง เต้นรำและเล่นดนตรีกัน ซึ่งในยุคนั้นเอง ก็เป็นช่วงที่เกิดการรวมตัว และเกิดกระแสการเรียกร้อง สิทธิของคนผิวดำขึ้น

นึกภาพว่าการรวมตัวกัน ของเหล่าผู้ถูกกดขี่ ร้องเพลง เล่นดนตรีนั้น ย่อมเป็นกิจกรรมอันสำคัญ และแน่อนว่าวัฒนธรรมแจ๊ส ย่อมเป็นส่วนสำคัญหนึ่ง ของความเคลื่อนไหว และการต่อสู้ 
มาร์ติน ลูเธอร์ คิง จูเนียร์ (Martin Luther King, Jr.) เองก็เป็นผู้สนับสนุนเพลงแจ๊ส ในเทศกาลแจ๊สที่เบอร์ลินในปี ค.ศ.1964 อันถือเป็นเทศกาลดนตรีแจ๊ส ครั้งแรกของโลก และเป็นการสถาปนาวัฒนธรรมแจ๊ส ในฐานะแนวดนตรีระดับโลกขึ้น อย่างเป็นทางการ

มาร์ตินเองส่งความเรียง เข้าร่วมเปิดเทศกาล มีข้อความบางตอนว่า “พระเจ้าได้สร้างหลายสิ่งขึ้นจากการกดขี่ พระองค์ได้ประทาน ความสามารถในการสร้างสรรค์ กับสิ่งมีชีวิตของพระองค์ และด้วยอำนาจนี้ จึงบังเกิดบทเพลง แห่งความโศกเศร้าและสุขสันต์” และสรุปว่าเพลงแจ๊ส คือการเปลี่ยนความจริง ที่ขมขื่นให้กลายเป็นเพลง และบทเพลงเหล่านั้น นำมาพร้อมความหวังและชัยชนะ แน่นอนว่าดนตรีเป็นส่วนสำคัญของการต่อสู้ เป็นสิ่งที่ยึดโยงผู้คนเข้าไว้ด้วยกัน UFABET

ในช่วงเวลานั้นที่เกิดเหตุการณ์ ทั้งความรุนแรง การเดินขบวนประท้วง เหล่านักร้องนักดนตรีผิวดำ ย่อมเป็นสักขีพยาน ชื่อสำคัญๆ ที่เราคุ้นเคยไม่ว่าจะ หลุยส์ อาร์มสตรอง (Louis Armstrong) บิลลี่ ฮอลิเดย์ (Billie Holiday) หรือ นิน่า ซิโมน (Nina Simone) ก็ล้วนรับรู้เรื่องราว และได้ใช้ดนตรีของตน แสดงออกถึงการต่อต้าน ใช้เป็นอาวุธในการต่อสู้ การกดขี่และการเย้ยหยัน เพลงแจ๊สสำคัญๆ

อย่าง ‘Strange Fruit’ ที่ฮอลิเดย์ให้ภาพต้นไม้ประหลาดทางใต้ ที่ออกผลเป็นร่างไร้วิญญาณ เพื่อเล่าถึงการสังหารคนดำ และแขวนทิ้งไว้ นักร้องหญิงที่มีน้ำเสียง เหมือนมาจากโลกอื่นเช่น นิน่า ซิโมน ก็เป็นนักร้องที่ลุกขึ้น ต่อสู้อย่างเปิดเผย เธอเริ่มแสดงเพลง ต่อหน้าคนผิวขาวที่คาร์เนกี้ ฮอลล์ เป็นเพลงที่เหมือนจะสนุกสนาน กลับพูดถึงเหตุการณ์ การวางระเบิดที่มิสซิสซิปปี้ จนทำให้คนในฮอลล์ประหลาดใจ

หรือกระทั่ง หลุยส์ อาร์ม สตรอง เองก็อัดเพลง ‘Black and Blue’ ในช่วงปี ค.ศ.1929 ไปจนถึงการออกอัลบั้มต่างๆ ที่เปิดหน้า มีการทวงถามเสรีภาพ หรือเรียกร้องการต่อต้านอย่างเปิดเผย

Freedom Day, Max Roach

Freedom Day เป็นเพลงหนึ่งในอัลบั้มชื่อ We Insist! เผยแพร่ในปี ค.ศ.1960 ตัวอัลบั้มนี้ ถือเป็นปรากฏการณ์ และความกล้าหาญแรกๆ ที่กลุ่มนักดนตรีแจ๊สแนวหน้า คือ แม็กซ์ รอช (Max Roach) มือกลองและนักประพันธ์ ออสการ์ บราวน์ (Oscar Brown) ผู้ประพันธ์คำร้อง ร่วมด้วย แอ็บบี้ ลินคอล์น (Abbey Lincoln) นักร้องหญิง และ โคลแมน ฮอว์กิน (Coleman Hawkins) นักแซ็กโซโฟน

ตัวอัลบั้ม We Insist! เป็นการอุทิศทั้งอัลบั้ม เข้ากับกระแสความเคลื่อนไหว เรียกร้องสิทธิของคนผิวดำออกกับค่าย Candid Record มีชื่อรองอัลบั้มว่า Max Roach’s Freedom Now Suite คือประกาศกันชัดๆ ที่ปกอัลบั้มอย่างแข็งกร้าวเลยว่าจะอิสรภาพต้องมาแล้ว
ตัวปกเป็นภาพคนผิวดำนั่งอยู่ในร้านซึ่งก็อ้างอิงกับกระแส sit-in movement อันเป็นรูปแบบการประท้วงต่อต้านในช่วงนั้นคือห้ามคนดำนั่ง คนดำที่เป็นนักศึกษาจึงแต่งตัวดีๆ แล้วเข้าไปนั่งเฉยๆ เป็นการประท้วงแบบไม่ใช้ความรุนแรง

โดยเพลงทั้ง 5 เพลงนั้นเกี่ยวข้องกับกระแสต่อสู้และการปลดปล่อยคนผิวดำจากการปลดแอกทาส Freedom Day เองก็เป็นเพลงที่พูดถึงเลิกทาสในช่วงปี ค.ศ.1865 โดยเพลงอื่นๆ ก็จะสัมพันธ์กับกระแสการต่อสู้ปลดปล่อย ซึ่งในอัลบั้มนี้ก็ถือเป็นหมุดหมายสำคัญทั้งสำหรับดนตรีแจ๊สที่นักดนตรีหาทางจับสิ่งที่เป็นนามธรรมจนกลายเป็นดนตรีได้ และการเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์การต่อสู้อันยาวนานและไม่รู้จบ